Од мрсно пакување што ги зафаќа малите заедници во Југоисточна Азија до отпадот што се натрупува во растенијата од САД до Австралија,

Забраната на Кина за прифаќање на искористената пластика во светот ги фрли напорите за рециклирање во превирања.

Извор: АФП

● Кога бизнисите за рециклирање гравитираа во Малезија, со нив тргна и црната економија

● Некои земји ја третираат забраната на Кина како можност и брзо се адаптираа

 Од нечисто пакување што ги зафаќа малите заедници во Југоисточна Азија до отпадот што се трупа во погоните од САД до Австралија, забраната на Кина за прифаќање на искористената пластика во светот ги фрли напорите за рециклирање во превирања.

Долги години, Кина го земаше најголемиот дел од старо пластика од целиот свет, преработувајќи голем дел од него во поквалитетен материјал што може да го користат производителите.

Но, на почетокот на 2018 година, таа ги затвори вратите за речиси целиот странски пластичен отпад, како и за многу други средства за рециклирање, во обид да ја заштити својата животна средина и квалитетот на воздухот, оставајќи ги развиените нации да се борат да најдат места за испраќање на нивниот отпад.

„Тоа беше како земјотрес“, рече Арно Бруне, генерален директор на бриселската индустриска групација Бирото за меѓународно рециклирање.

„Кина беше најголемиот пазар за рециклирање. Создаде голем шок на глобалниот пазар“.

Наместо тоа, пластиката беше пренасочена во огромни количини во Југоисточна Азија, каде што се префрлија кинеските рециклатори.

Со големото малцинство што зборува кинески, Малезија беше врвен избор за кинеските рециклатори кои сакаат да се преселат, а официјалните податоци покажаа дека увозот на пластика се зголемил тројно од нивото во 2016 година на 870.000 тони минатата година.

Во малиот град Џењаром, блиску до Куала Лумпур, во голем број се појавија погони за преработка на пластика, кои деноноќно испумпуваа штетни гасови.

Огромни купишта пластичен отпад, фрлени на отворено, натрупани додека рециклаторите се мачеа да се справат со приливот на амбалажа од секојдневни стоки, како што се храна и детергенти за перење, од далечина како Германија, САД и Бразил.

Жителите набрзо ја забележаа острата смрдеа над градот - вид на мирис што е вообичаен при преработката на пластика, но еколошките активисти веруваа дека дел од испарувањата доаѓа и од согорувањето на пластичен отпад кој е премногу низок квалитет за рециклирање.

„Луѓето беа нападнати од отровни испарувања, будејќи ги ноќе. Многумина кашлаа многу“, рече жителот Пуа Леј Пенг.

„Не можев да спијам, не можев да се одморам, секогаш се чувствував уморен“, додаде 47-годишниот.

Претставници на еколошка невладина организација ја проверуваат фабриката за напуштен пластичен отпад во Џенџаром, надвор од Куала Лумпур во Малезија. Фото: АФП

Пуа и другите членови на заедницата почнаа да истражуваат и, до средината на 2018 година, лоцираа околу 40 погони за преработка, од кои многу се чинеше дека работат без соодветни дозволи.

Првичните жалби до властите не отидоа никаде, но тие продолжија со притисокот и на крајот владата презеде акција. Властите почнаа да затвораат нелегални фабрики во Џењаром и најавија привремено замрзнување на дозволите за увоз на пластика на национално ниво.

Триесет и три фабрики беа затворени, иако активистите веруваа дека многумина тивко се преселиле на друго место во земјата. Жителите велат дека квалитетот на воздухот е подобрен, но останале некои пластични депонии.

Во Австралија, Европа и САД, многу од оние што собираа пластика и други материјали за рециклирање останаа да се обидуваат да најдат нови места за да ја испратат.

Тие се соочија со поголеми трошоци за да го обработат рециклаторите дома, а во некои случаи прибегнаа да го испратат на депониите бидејќи отпадот толку брзо се натрупуваше.

„Дванаесет месеци подоцна, сè уште ги чувствуваме ефектите, но сè уште не сме се придвижиле кон решенијата“, рече Гарт Ламб, претседател на индустриското тело за управување со отпад и здружение за обновување ресурси на Австралија.

Некои побрзо се приспособуваат на новата средина, како што се некои центри управувани од локалните власти кои собираат рециклирачки материи во Аделаида, Јужна Австралија.

Центрите порано испраќаа речиси сè - од пластика до хартија и стакло - во Кина, но сега 80 отсто се обработуваат од локални компании, а најголемиот дел од остатокот се испраќа во Индија.

Ѓубрето се просејува и се селектира на локацијата за рециклирање на Управата за управување со отпад во Северна Аделаида во Единбург, северно предградие на градот Аделаида. Фото: АФП

Ѓубрето се просејува и се селектира на локацијата за рециклирање на Управата за управување со отпад во Северна Аделаида во Единбург, северно предградие на градот Аделаида. Фото: АФП

Сподели:

„Брзо тргнавме и погледнавме кон домашните пазари“, рече Адам Фокнер, извршен директор на Управата за управување со отпад во Северна Аделаида.

„Откривме дека со поддршка на локалните производители, успеавме да се вратиме на цените на забраната пред Кина“.

Во Кина, увозот на пластичен отпад се намали од 600.000 тони месечно во 2016 година на околу 30.000 месечно во 2018 година, според податоците цитирани во неодамнешниот извештај на Гринпис и еколошката невладина организација Глобална алијанса за алтернативи за согорување.

Некогаш раздвижените центри за рециклирање беа напуштени бидејќи фирмите се префрлија во Југоисточна Азија.

При посетата на јужниот град Ксингтан минатата година, Чен Ливен, основач на еколошката невладина организација China Zero Waste Alliance, откри дека индустријата за рециклирање исчезнала.

„Пластичните рециклирачи ги немаше – имаше знаци „се изнајмувам“ излепени на вратите на фабриките, па дури и знаци за регрутирање кои повикуваа искусни рециклатори да се преселат во Виетнам“, рече таа.

Земјите од Југоисточна Азија погодени рано од забраната за Кина - како и Малезија, Тајланд и Виетнам беа тешко погодени - презедоа чекори за ограничување на увозот на пластика, но отпадот едноставно беше пренасочен во други земји без ограничувања, како што се Индонезија и Турција. Се вели во извештајот на Гринпис.

Со само околу девет проценти од произведената пластика рециклирана, активистите рекоа дека единственото долгорочно решение за кризата со пластичниот отпад е компаниите да заработуваат помалку, а потрошувачите да користат помалку.

Активистката на Гринпис, Кејт Лин, рече: „Единственото решение за загадувањето со пластика е производство на помалку пластика“.